İmtahana hazırlaşanların çətinlik çəkdiyi fənlərdən biri də ədəbiyyatdır. 7 ədəbiyyat kitabını öyrənmək, yüzlərlə yazıçı və şairin həyat və yaradıcılığı haqqında məlumat sahibi olmaq, bədii nümunələrin hamısının gedişatına bələd olmaq heç də asan iş deyildir. Hətta ədəbiyyat fənninin dərinlikləri ucbatından 3-cü qrup sevdasından əl çəkib xəyalını qurduğu ixtisası əvvəldən itirənlər də az deyildir. Bəs doğrudanmı ədəbiyyat çətin və dözülməz fəndir? Əlbəttə, xeyr. Hər şey sizin yanaşmanızdan asıldır. Ədəbiyyata səyahət kimi yanaşsanız, hər əsəri bir diyar kimi öyrənsəniz, digər fənlərin ağırlığından yorulmuş beyniniz ədəbiyyat oxuyarkən bayram edər, dincələr. Əmma ədəbiyyata çətin və yorucu bir fənn olaraq yanaşsanız, bütün əzbərlənməli materiallar çiyninizdə dağ kimi yığılar. Öyrənmə yoluna yanaşmanızı dəyişərək başlamağa qərar verdinizsə, oxuyan.az komandasının ədəbiyyat testləri, ədəbiyyatı rahat öyrənmə üsulları haqqında yazdığı bu bloqu oxumağa başlaya bilərsiniz. 🙂
“Ədəbiyyat fənni çətindir, öyrənə bilmirəm…”
“Çətin deyil” desək, yalan olar. Əlbəttə, gözəl bir mənzərəni görmək o qədər asan başa gəlmir, uzun, məşəqqətli yolları keçmək mütləqdir. Yolu dəyişə bilmədiyimizə görə vasitələri, yaraq-yasaqlarımızı və ən əsası özümüzü dəyişə bilərik. Yanaşmamızı dəyişərək başladıq. Daha sonra öz yol xəritəmizi hazırlaya bilərik. Ədəbiyyat proqramını uzun bir yol kimi görüb, necə qısa müddətdə, hansı vasitələrlə öyrənə biləcəyimizi planlaşdırmağa başlamalıyıq. Bəzi insanların vizual yaddaşı güclüdür, gördüklərini yaddan çıxarmırlar. Belə şagirdlər proqramı dəfələrlə təkrar-təkrar oxuyaraq beyinlərinə həkk edə bilərlər. Elə şagirdlər var ki, yazaraq daha yaxşı mənimsəyir. Əgər siz də belələrindənsinizsə, özünüzə gözəl bir bloknot və rəngli qələmlər alın və oxuduqlarınızdan ən önəmli məqamları qeyd tutun və mütəmadiyən o qeydlərə göz gəzdirin. Eşitdiklərini unutmayan şagirdlər əsərlərin audi versiyalarını dinləyə, onlayn dərs videolarını və video test izahlarını dinləyə bilərsiniz. Öyrənmə üsulundan asılı olmayaraq ən gözəl öyrənmə metodu isə öyrəndiklərini başqalarına öyrətməkdir. Öyrəndikcə öyrəndiklərinizi öyrənməkdə çətinlik çəkən sinif yoldaşlarınıza, arxadaşlarınıza danışsanız öyrəndiklərinizi mükəmməl mənimsəyəcəksiniz. Danışarkən xatırlaya bilmədikləriniz oxuyarkən diqqət etmədiyiniz məqamlardır, o hissələri danışarkən kəşf edəcəksiniz. Kitab əlinizdə olsun və elə məqamları tapan kimi kitabı açıb təkrar baxın. Bu məlumatlar əksər humanitar fənlərə aiddir. İndi isə daha konkret ədəbiyyat fənnini necə öyrəcəyimiz haqqında danışaq.
Ədəbiyyat fənnini necə öyrənmək lazımdır?
Özünəinam və əlinizdə ədəbiyyat proqramını planlaşdırma vərəqiniz varsa, yolu yarılamısınız, deməli. Planı hazırlayarkən nəzərə alın ki, ədəbiyyat üçün ayırdığınız vaxtı iki istiqamətə bölməlisiniz, proqramı oxuyub öyrənmək və testlə biliklərinizi avtomatikləşdirmək.
Ədəbiyyat proqramını 3 hissədə öyrənməyiniz məsləhətdir.: Ədəbiyyat nəzəriyyəsi, Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı və yazılı ədəbiyyat.
Öyrənməyə ədəbiyyat nəzəriyyəsi ilə başlamağınız məsləhətdir. Siz nəzəriyyəni öyrəndikcə ədəbiyyat və janrlar haqqında kifayət qədər məlumat səhibi olacaqsınız. Siz təkcə nəzəriyyəni bilməklə, ilk dəfə gördüyünüz şeirlərin belə janrlarını, bədii xüsusiyyətlərini çox rahatlıqla tapa biləcəksiniz. Qeyd etmək lazımdır ki, hər ədəbiyyat imtahanında nəzəriyyədən bir neçə tapşırıq verilir. Nəzəriyyəni beləmək bir neçə sualı rahat cavablandırma qarantiyası verir.
İkinci mərhələdə şifahi xalq ədəbiyyatını yaxşıca öyrənin. Şifahi xalq ədəbiyyatı çox qısa bölmədir, amma bütün xırdalıqlara qədər hər bir cümləyə diqqət etməlisiniz.
Növbəti mərhələdə yazılı ədəbiyyat nümunələrinə başlaya bilərsiniz.
Proqramı və nəzəriyyəni öyrənmək üçün bir vəsait seçin. Qəbul imtahanlarını DİM təşkil etdiyi üçün Dim-in öz vəsaitindən və sinif kitablarından oxumaq ən ideal seçimdir. Qeyd edək ki, bütün vəsaitlər eyni proqrama əsaslanır. Təkrar üçün bir neçəsindən istifadə edə bilərsiniz.
Proqramda olan bütün mövzularla tanışlıq üçün bir dəfə oxuduqdan sonra hər mövzunu öyrənmək üçün xüsusi vaxt ayırın. hər mövzudan sonra o mövzuya aid test işləmək mütləqdir. Ədəbiyyat elə fəndir ki, oxuyarkən mövzuya fokuslanırıq, nələrdən sual düşəcəyini fikirləşmirik. Ona görə bir dəfə mövzunu oxuyub sonra testlərə baxıb yenidən diqqətlə oxumaq lazımdır.
Ədəbiyyat testləri
Təsəvvür edin ki, siz maşın sürməyi öyrənirsiniz. Bütün yol hərəkətini əzbər bilirsiniz. Heç maşın sürməmisiniz, ancaq nəzəriyyəsini bilməklə siz yola çıxıb 3 saat tıxacda gedə bilmərsiniz. Eynilə ədəbiyyat da belədir, siz nəzəriyyəni və proqramı mükəmməl bilərsiniz, ancaq test işləmədən imtahana getmək biliklərinizi riskə atarsınız.
Mütləq özünüzə test bankı seçin. Hər bir mövzunu əvvəl öyrənin, daha sonra testini işləyin. Bütün test nümunələrinin düzgün variantının niyəsini öyrənin, testi başqasına izah edə biləcək qədər yaxşı işləyə bilirsinizsə, deməli artıq möhtəşəm öyrənmişsiniz. Bütün proqramı bir test bankından bitirdikdən sonra başqa test banklarına başlayın, beləcə həm təkrar etmiş olacaqsınız, həm də müxtəlif tipli testlərlə tanış olacaqsınız.
Mütəmadiyən imtahanlarda iştirak edin. İmtahanlarda etdiyiniz səhvlər sizin boşluqlarınızdır, onları müəyyən edin və daha yaxşı öyrənin. Təkcə ədəbiyyat imtahanı ilə də ədəbiyyatdakı boşluqlarınızı, zəif nöqtələrinizi tapa bilərsiniz. Bu yolda isə ən yaxşı arxadaşınız oxuyan.az oolacaq, çünki heç bir yerə getmədən, əlavə vaxt itirmədən ədəbiyyat testləri işləyə, onlayn ədəbiyyat imtahanında iştirak edə bilərsiniz.
Ədəbiyyat testləri yaddaş və diqqət tələb edir. Nə qədər çox ədəbiyyat testləri işləsəniz, o qədər vərdiş edərsiniz və qısa müddətdə testlərdə ustalaşa bilərsiniz.
3-cü qrup şagirdləri üçün ədəbiyyat fənni
Ədəbiyyat fənni ixtisas qruplarının 3-cü qrupunkı fənlərdən biridir. Blok imtahanında ədəbiyyat fənnindən 30 test tapşırığı təqdim olunur. Ümumilikdə 100 bal ədəbiyyat suallarına verilir.
Ədəbiyyat dərsdən ziyadə bir fəndir. Siz ədəbiyyat fənninin sayəsində sağlam düşüncə tərzi, dünyagörüşü və bədii, estetik zövq qazanacaqsınız. Həmçinin nitqinizi və yazı tərzinizi ədəbiyyat fənni sayəsində inkişaf etdirəcəksiniz.
MİQ imtahanlarına hazırlaşanlar üçün ədəbiyyat fənni
Azərbaycan dili və ədəbiyyat ixtisasını bitirmiş müəllimlər Müəllimlərin İşə Qəbulu imtahanında mütləq ədəbiyyat fənnindən imtahan verməlidirlər. Qeyd edək ki, həm universitetlərə qəbul imtahanında, həm də MİQ imtahanında ədəbiyyatdan testlər 11 illik tədris proqramına əsaslanır. Siz tədris proqramını planlı bir şəkildə oxuyub öyrənməklə və çoxlu testlər işləməklə imtahanlarda uğur qazana bilərsiniz. Testləri DİM nəşrlərindən işləməyiniz məsləhətdir. Ədəbiyyat testləri çətin deyil, diqqət və vərdiş tələb edir. Çoxlu test işləməyi və beyninizi məşq etdirməyi unutmayın.
Miq imtahanları haqqında geniş məlumat: https://www.oxuyan.az/blog/elm/online-miq-imtahanlari/
4,365 total views
